Sunday, December 31, 2006

Duais Mhyles - "Praiseach na Bliana"

Ní raibh sé deacair don choiste moltóireachta cinneadh a dhéanamh i mbliana. Tá Duais Mhyles na gCopaleen do Phraiseach na Bliana buaite ag Tionscal Foilsitheoireachta na Gaeilge.

Cé mhéid léachtaí, seiminéir, ceardlanna, agallaimh, cláir radio is tv, tuairiscí, caint is plé, cur is cúiteamh, a bhí ann le linn na bliana faoi Mháirtín Ó Cadhain agus a mhórshaothar iomráiteach - Cré na Cille. Ulysses na Gaeilge is ea Cré na Cille. Bionn gach mac máthar ar aon aigne faoi - gur mórshaothar litríochta atá ann cé nach bhfuil sé léite ag éinne. Conas a bheadh agus Cré na Cille as cló leis na blianta.

Ach nach mbeifeá ag súil go mb'fhéidir go mbeadh díol ar chorr-chóip i mbliana agus comóradh á dhéanamh ar chéad bliain breith an Chaidhnigh. Níor cheap éinne sna comhlachtaí foilsitheoireachta go raibh sé in am (thar am) Cré na Cille a athfhoilsiú. Arra, cén dóchar, Nach mbeidh siad ag tarrac na ndeontas fad is atáid ag cur amach aon saghas ráiméise, cuma an ndíoltar nó nach ndíoltar cóip amháin sna siopaí.

Óbhéisein standála dóibh anois.

Hip - Hip -

Uainn go léir anseo in #37 "Chetwynde Downs" - - - Slááán Tamall agus Athbhliain fé mhaise dhaoibh go léir.

FRC

Féach "Brí na Brille" http://chetwyndedowns.blogspot.com/2006_03_01_chetwyndedowns_archive.html

Sunday, December 24, 2006

Radharc Nollag

Sráid choisithe i lár chathair Chorcaí, soilse Nollag ag lonrú fad na sráide, maisiúcháin drithleacha sna fuinneoga.

Ar thaobh na sráide, buailte leis an bhfalla - cnap daonna. Cannaí agus buidéil timpeall orthu. Fear ina luí, ina thromnéal - a thóin leis an bpobal, gabhal a bhriste fliuch salaithe, sruthán leachta ag sileadh ar an dtalamh uaidh. Fear eile, scothaosta ina shuí, coileán beag bán ina ghlac aige. An tríú fear díreach taobh thiar de, a lámh timpeall a mhuiníl ag iarraidh é a thachtadh. Gluaiseann an slua thart lena n-ualach de mhálaí siopadóireachta ildaite - páistí le beartáin Shantaí. Fé dheireadh stadann fear óg, beireann sé greim ar ghéag an thachtaire agus scaoileann sé fear an ghaidhrín. Éiríonn an fear san ina sheasamh agus imíonn sé leis go stadach an tsráid síos - an coileáinín bán fós ina bhaclann aige. Le linn na heachtra go léir níor bhog an madra óg ó bharróg na sábháilteachta.

Síscéal Chathair na Laoi.

N'fheadar cá mbeidh cinn an triúir san ina luí an oíche Nollag seo? - i mbrú Shíomóin má bhíonn an t-ádh leo. Iad brúite basctha ag an saol, scriosta ag gabhair an óil.

Go lonraí Réalta Bheithil orthu.

Go dtaga an Maicín a rugadh sa stábla i bhfóirithint orthu san athbhliain.


FRC

Wednesday, December 20, 2006

Soilsí Nollag

Tá a lán caint sna meáin fé láthair faoi bhaol lándorcaithe (nó mar a déarfadh fear na gaeltachta 'blackout') le linn séasúr na nollag de bharr an tarraic ollmhóir ar an gcóras aibhléise. N'fheadar ar chóir dúinne sa tigh seo roinnt den mhilleán a ghlacadh. Seo tuairisc a sheolas tar éis Nollag 2001.

" Manamandiail, ní féidir iontaoibh a chur in éinne. Níor thugas aon cheann do Clifden nuair a d’iarr sé airgead orm chun soilse nollag nua agus roinnt maisiúcháin eile a cheannach, thugas seic bán sínithe dó. Bhíos as baile ar feadh dha lá an tseachtain seo chaite, agus nuair a thánag abhaile níor chreideas an radharc a bhí ós mo chomhair amach; an tigh go léir clúdaithe le soilse, bolgáin mhórá, fhada, chasta, ribín-soilse, bána, dearga, buí, ag glioscarnach, ag loinniú is ag preabarnach. Fear sneachta leictreach i lár na plasóga, fíoracha ar thomhas nádúrtha le naomhluanta neon den Teaghlach Naofa istigh sa ghrianán. Nach fada an bóthar a chuireadar díobh ón stábla uamhal i mBeitheal go dtí ár gconservatory PVC nua-Victeoireach le gloinniú dúbailte, glais tríghníomhacha agus teas lárnach. Ar bhárr an dín, Santaí meidhreach lena réinfhianna ag sodar ó bhinn go binn, agus mar bhárr ar an donas, ar bhiorr na haeróga, síóg ag rince an can-can.

Ó, an náire, an deargnáire!. Sinn inár gceap magaidh sa chlub gailf. A leithéad de thaispeántas gáiréadach, a leithéad de chomóntacht nua-rachmasach. Cumann na n-Áitritheoirí Chetwynde Downs ag rá go scriosfar an seó gáifeach seo luachanna na dtithe is ag maíomh gur chóir cead pleanála a bheith fachta roimh ré. Údaráis an aerfoirt ag éileamh go laghdeoimís cumhacht na soilse ar eagla go gcuirfimís eitleáin ar mhíthreoir. Na Gárdaí ag cleamhsán faoin tranglam tráchta de bhárr na sluaite ag teacht chun an taispeántas a fheiscint. Daoine ag bualadh ar an bhfrontdoras chun a fháil amach cá bhfuaireamar fíoracha an Teaghlaigh Naofa. Sinn go léir bodhraithe ag Buachaillí an Dreólín ó Bhloc an Phiarsaigh i mbun bhacachais ar na cuairteoirí amuigh lena véarsa amháin de "The Wran, the Wran, the king of all birds". An córas á thripeáil go rialta de bhárr forualaigh. Agus mo chúntas reatha laghdaithe £1253.68 (Euro1591.83)

Níor cheapas, nuair a chuaigh Clifden le innealtóireacht leictreach in UCC, go mbeadh sé ag baint úsáid as ár dtighne mar thionscnamh experimenteála. Agus an t-airgead go léir a chaitheamar ar scoileanna príobháideacha. Bah Humbug! "

Tá na blianta ag scinneadh thart, nach bhfuil?. Agus galar seo na dtaispeántas soilse scaipthe i ngach aon áit anois, níl duine ná deoraí ag tabhairt aird ar bith ar ár maisiúcháin bhladhmacha ghlioscarnacha anois.

Agus Clifden, creid é nó ná creid, ach ina mhac léinn fós. N'fheadar an máistreacht nó dochuireacht atá á ghabháilt aige fén am seo - ach mise ag íoc as an gcúram costasach dar ndóigh.

Uainn go léir anseo in #37 "Chetwynde Downs" - - - Slááán Tamall

FRC

Thursday, December 07, 2006

Eagraíocht Ghaeilge Nua

Tá áthas orm an dea-scéal a a fhógairt anseo - eagraíocht Ghaeilge nua ar an bhfód. Agus na heagraíochtaí Gaeilge níos liónmhaire ná na cainteoirí cheana féin, b'fhéidir go mbeadh daoine ag cur na cruacheiste; canathaobh go bhfuil gá le ceann eile. Bhuel, ta bearna mhór aimsithe sa mhargadh - is chun freastal ar Bhéarlóirí a bheidh an cumann nua seo ann óir is léir go bhfuil faillí déanta le fada ag gluaiseacht na teanga ar an dtreibh thábhactach seo.

"Is iad na príomh-aidhmeanna atá ag an eagraíocht úrnua réabhlóideach ghnéasach seo ná:
An gramadach a shímpliú. Is léir nach féidir le lucht an Bhéarla fiú coinchcheap na dtuiseal a thuiscint. Mar sin ba chóir na tuisil go leir a ruaigeadh.

An litriú a shimpliú. Fadhb mhór is ea í litriú Bhéarla cruinn a mhúineadh do mhic leinn an lae inniu agus an teanga á scrios ag an téacsais. Ualach róthrom is ea é bheith ag iarraidh litriú ciotach casta na Gaeilge a bhrú orthu chomh maith. Tá réiteach simplí le fáil ón ár gcomharsana Gaelacha ar Oileán Mhanainn - 'sé sin litriú an Bhéarla a úsáid. Dayrhuck deeney knock keealvur un strataysh ay shin mahr guh will un changah son marv, ock kayn dockur, beg an gwaylgu fayn marv sar i vod.

An sean-litriú clasaiceach a thabhairt thar n-ais. Is dócha gurbh é an buille fealteach ba mheasa a tháinig anuas ar theanga ár sínsir ó aimsir Chromail ná an caighdeániú a deineadh ar an gcóras litrithe caoga bliain ó shin. Chuir an t-athrú amaideach seo an oiread san mearbhaill ar dhaoine gur iompaíodar i gcoinne na teanga agus níl ach an deargfhuath acu ar an nGaeilge ó shin i leith. Ní mór an seana-chóras a athbheochaint.

An Caighdeán a chur i bhfeidhm. Is dála Túr Bháibil ag an tír beag seo faoi láthair leis na canúintí uilig i nGaeilge atá ag cur an oiread san mearbhaill ar daltaí agus atá ag cothú easaontais agus faltanais i measc an phobail. Ba chóir cosc dlithiúil a chur ar na canúintí sa chóras oideachais agus sna meáin uilig.

Acht na dTeangacha a leathnú go dtí na canúintí. Ta cos ar bolg á imirt ar phobal na Gaeltachta ag an rialtas le caighdeán dothuigthe teoiriciúil. Tá sé thar am cothrom na féinne a thabhairt dóibh. Ba chóir go mbeadh leabhair scoile, áiseanna oideachais, páipéarachas oifigiúil, Eurofís agus Eastenders ar fáil i ngach Gaeltacht sa chanúint áitiúil.

An teanga a dhíthruailliú. Cuireann sé as go mór do lucht an Bhéarla focail béarla a chlos á spalpadh ó ghob an ghaeilgeora. Tá an teanga scriosta ag na téarmaí gallda seo. Caithfidh dlí a reachtú chun iachall a chur ar aon ghaeilgeoir atá i dteideal deontas a tharrac, bata scoir leictreonach a chaitheamh chun taifead a choimeád ar aon focail Bhéarla ina chuid cainte. Rachaidh an t-eolas seo go lárionad i mBáC agus beidh an deontas laighdaithe de réir mhéid an truailliú Béarla.

An Béarlachas a ruaigeadh. Tá an Béarlachas an bhagairt is mó don teanga inniu. Ba chóir rannóg stáit faoi leith a bhunú chun smacht a choimeád ar na Gaeilscoileanna agus ar na meáin atá ar a ndícheall i mbun an galar marfach seo a chraobhscaoileadh. Ní mór córas dianchinsearachta a chur i bhfeidhm láithreach bonn. Caithfidh na rialtais Éireannacha agus Breataineacha brú a chur ar an bpáipéar nuachta 'Chuckey our Law' tús áite a thabhairt don ghaelachas seachas don bhéarlachas.

Aibítir an IPA a mhúineadh sna bhunscoileanna. Is léir nach bhfuil gaeilgeoirí, go mórmhór muintir na gaeltachta in ann focail a fhuaimniú i gceart. Is scannalach an rud é, ní amháin nach dtuigeann siad 'bilabial fricatives,' 'Inflectional morphemes,' agus 'labiodental antonyms' ná nach féidir leo idirdhealú a dhéanamh idir 'diachronic' agus 'synchronic' ach nach bhfuil a fhios acu go bhfuil a leithéid de théirmíocht ann in aon chor. Ní mór foghraíocht a bheith mar ábhar sna scoileanna Gaeltachta go léir. Ansan beidh daoine in ann cúrsaí teanga a phlé go húdarásach leis na saoithe ar dailtíní.com

Sin agaibh é - réiteach simplí ar cheist chasta.

Sea, a chairde Béarlóirí, bígi linn, seasaimis an fód le chéile, gualainn ar ghualainn, sa bhearna bhaoil, in ám seo an ghátair. Saoraimis an Ghaeilge ó chrúcaí leathlámhacha an Gaeilgeora. Mar is AOIBHINN an teanga í. Seod luachmhar is ea í - ró-luachmhar le bheith fágtha ag fanaiticí agus faisistigh na gluaiseachta.

Má tá tuairimí agaibh, agus is cinnte go bhfuil, fé conas an teanga a shábháil, níl le déanamh agat ach cliceáil ar www.ersebyenglish/forum. Beidh failte le lucht na Gaeilge chomh maith fad is atáid sásta a dtuairimí a nochtadh tré mheán an Bhéarla."


Maith dom aon bhotúin san aistriúchán a dheineas ar leathanach baile na heagraíochta nua "Erse by English". Nuair a bhrúigh mé ar an gcnaipe 'Choose your language - Irish' - b'é an leathanach a tháinig anuas ná "Your search -- did not match any documents."

Uainn go léir anseo in #37 "Chetwynde Downs" - - - Slááán Tamall

FRC

Thursday, November 09, 2006

Stíleanna Gruaige

Ar mh'anam, ach ná fuil folt fial fileata ar cheann Louis (de Poet) de Paor, dlaoithe rua-órga ina slaodaibh ar sileadh leis. Nach rómánsúil go deo an iomhá atá aige - bí ag caint ar chúl!.

Ach fan, ar chualabhair an ráfla atá ag gabháilt thart?.... dúirt bean liom go ndúirt bean léí gur chuala sí gruagaire......táthar á rá......... an dtuigeann tú leat mé.....bhuel, deirtear go bhfuil an Paorach chomh lom maol le blaosc uibhe agus gur peiriúic atá á chaitheamh ag bard na Laoi. Anois féachaigí go géar cruinn ar a phortráid ar shuíomh an Gaelic Shit Factory http://www.johnspillane.ie/gaelic_hit_factory/
- iniúchaigí an líne idir an ghruaig agus an clár éadain - hhmmmhhh!

Agus a chomhbhádóir, John 'An Speal' Spillane - braithnigí
http://www.beo.ie/?page=cuinne_na_nealaion&content_id=219
- ááá! nach deas dathúil an cúpla iad. Agus mothall ciardhubh trilseach triopallach ag John. Ach conas gruaig chomh dubhdhorcha fós ag an Speal, ní haon bainbhín é fén dtráth seo bíodh a fhios agaibh. An gceapann sibh go mb'fhéidir go bhfuil John ag dul i muinín chúnamh ó bhuidéal ceimiceach chun an liath a choimeád fé smacht?
http://www.johnspillane.com/

Á! arra, t'fhios agam, 'sé an t-easpa gruaige ar mo chloigeann fhéinig atá ag déanamh tinneas dom. Is bhí mothall breá rábach ciarfhada catach agam tráth nuair a bhí an Gormachaí Míshásta Delta Blues Band i mbarr a réime. Ach, faraoir géar, ní chuimhin le héinne an banna úd anois agus a leaganacha fileata Gaolainne de standairdí na mBlues - ach gach mac máthar agus chuile iníon athar ag caint fén Gaelic Shit Factory. Go bhfóire Dia orainn, in éad leo atáim, ní mór dom a admháil.

Chífidh mé sibh ag an gceolchoirm in Amharclann an Everyman ar an seachtú lá déag de Nollaig.
http://www.everymanpalace.com/pages/posts/john-spillane42.php

Dála an scéil, tá alt suimiúil ag Louis de Paor in eagrán na míosa seo de "Comhar" ar scribhinní Mháirtín Ó Cadhain.
http://www.comhar-iris.ie/
Is léir go bhfuil dian-taighde déanta ag an bPaorach san ábhar, ach ait go leor níl aon tagairt ann do "Brí na Brille" a chuaigh i gcionn chomh mór san ar Ó Cadhain. Féach http://chetwyndedowns.blogspot.com/2006/03/br-na-brille.html.
Agus is Corcaíoch é Louis, déarfainn go bhfuil an iomarca ama caite aige i gCo. na Gairbhe.

Uainn go léir anseo in #37 "Chetwynde Downs" - - - Slááán Tamall

FRC

Monday, October 30, 2006

The Naile Raye Quintet

Bíonn sé de nós ag roinnte maith daoine ón dtuaisceart, an chúinne sin den oileán iathghlas s'gainne a thréigint chun éalú ón ruaille buaile a bhíonn faoi lán tseol timpeall 'an dara lá dhéag glórmhar' gach bliain. Sé an dála céanna é anseo gach bliain nuair a thréigeann saoránaigh chathair Chorcaí a n-áit dhúchais chun éalú ó ionradh Fheile an Jazz. Ceann des na bannaí ceoil ceannlíne san fhéile i mbliana is ea "The Naile Raye Quintet" - banna atá fréamhaithe in ár mbaile fhéin. Thugas cúntas beag ar Naile ar chlár plé 'Cumasc' roinnt blianta ó shin. Táim buioch do Phádraig na Gearmáine as taifead a choimeád.

Is cuimhin liom go glé mo chéad chuairt ar an dtír chéanna, an Ghearmáin, blianta fada ó shin - mise agus mo Ghormachaí Míshásta Delta Blues Band ag déanamh gigeanna i gclubanna beaga ar fud na tíre. Níor éirigh ró-mhaith linn mar is cosúil go raibh an lucht éisteachta ag súil le h-amhráin ar nós bailéidí na Clancies in ionad a leithéid B. B. King aistrithe go Gaolainn. Ar aon nós bhí árd-am againn mar bhíomar óg is cuíosach soineanta. Oíche amháin i mbierkeller i München bhíomar ag caitheamh síor na maßkrüge ollmhóra lán den bheoir láidir aitiúil; bhíos dallta as mo mheamhar – ag rince thuas ar an mbord fada le roinnt daoine gléasta i lederhosen. Thiteas i ngrá leis an gcailín freastail is ansan thiteas ar fhleasc mo dhroma nuair a dheineas iarracht póg a mhealladh uaithi. Ach má bhi mise ólta bhí Nailey, ár seinnteor méarchláir lofa ar fad. Nailey Regan, fear séimh ciúin, a raibh biorán staonaire a spóirteál aige go dtí tamall beag roimhe sin. Cad a rinne sé ach giota beag de pháipéar dorcha a ghreamadh faoina shrón, léimt in áirde ar an mbord agus anonn is anall leis, lámh in áirde sa chúirtéis Naitsíoch, ag déanamh na coiscéime gandail, ar nós John Cleeve i bhFawlty Towers, is é ag glaoch amach; " Heil Hitler " agus " Deutschland uber Alles " . N’fheadar conas, ach d’éiríomar éaló idir cleith is ursain.

Nuair a thángamar abhaile bhí orm Néilí a ligint chun siúil mar chuaigh sé chun donais ar fad leis an ól. (Dála an scéil, leagan muinteartha den ainm 'Neill' nó 'Neal' is ea 'Nailey' sa taobh seo tíre.) Bliain ina dhiaidh, bhí Néilí ar an tsráid, beo bocht, dealbh dearóil, gan chara, gan dídean, ag caitheamh gach pingin ar alcól. Ach thárla míorúilt (scéal eile, ní chreidfeá é!); d’aimsigh sé Íosa, nó d’aimsigh Íosa Néilí bocht. Thóg sé an pleids arís, d’iompaigh a rath, chas sé ar an snagcheol agus bhunaigh sé an " Naile Raye Quintet " . Ba sensation mór iad, nuair a thángadar ar an árdán, roimh Miles Davis ag an Cork Jazz Festival. Do sheinneadar i Ronnie Scott’s i Londain, i Monterey agus i Newport agus léim a albam; " Jazz for Jesus " go dtí barr na gcairteacha snagcheoil. Bhain sé úsáid as brabús an albaim sin chun an fhondúireacht charthannachta; " Jazz for Jesus " a bhunú. Vide www.jazzforjesus.com. Eagraíocht is ea í i gcomhair ceoltóirí ar an dtrá fholamh. Bhronn an Pápa an teideal Cúnta air, tar éis dó an chéad aifreann sa stíl snagcheoil a chumadh – 'Missa Jazzicana'. Tugtar Count Neal O’Regan air anois. Agus nuair a thug an tAthair Beannaithe cuairt ar an nGearmáin, do léigh sé an tAifreann le tionlacan ón Naile Raye Quintet os comhair Cairdinéal agus mór-uaisle in Ardeaglais an Frauenkirche i Munich gar don áit inar thriail Nailey an bierkeller putch blianta roimhe.

D’fhoilsigh sé a dhírbheathaisnéis ó chianaimh; " My Jazz Road to Damascus " , ach focal amháin ní raibh ann faoin eachtra meisciúil sa bierkeller ná tagairt ar bith don Gormachaí Míshásta Delta Blues Band lenar fhoghlaim sé a cheird ar dtús báire. Agus creid nó ná creid, nach bhfuil Nailey Regan / Naile Raye / Count Neal O’Regan ina chónaí anois anseo i gChetwynde Downs ag #85 " Jazzamatazz "

Uainn go léir anseo in #37 "Chetwynde Downs" - - - Slááán Tamall

FRC

Thursday, October 26, 2006

CIONN TSÁILE CHUN SÁILE

leis ár gcomhfhreagraí comhshaoil; Jonathan P. Watson

Bhí léirsiú ann ar maidin ag an gcríochfort gáis in Inch, Co. Chorcai ag cur in aghaidh na comhlachta, MARATHON agus KINSALE GAS. "Nílimid sásta chur suas leis an dream seo a thuilleadh," a dúirt urlabhraí ar son an ghrúpa 'NOT AN INCH'. "Ní raibh a fhios againn in aon chor go raibh an phíblíne gháis seo ag gabháil thar ár dtithe saoire ó 1979," a dúirt an t-úrlabhraí Trevor Nimby, "de bharr rúndachta agus gás faoi thalamh na hollchomhlachta. "Tá ár mbeatha i mbaol agus luach ár dtithe saoire i gcontúirt ó tharraing cás Ros Dubhach aird ar phíblínte gáis agus an baol pléasctha a bhaineann leo". Nuair a chuireas ar a shúile dó go raibh Kinsale Gas ag soláthar fuinnimh don tír le 27 bliain anuas gan fadhb ar bith shéan an Nimbeach go rabhadar i gcoinne forbartha agus d'éirigh sé corraithe; "An mbeifeása sásta le píblíne gháis ardbhrú a bheith i scread asail ó dod' chlann ionúin" (Tá asal ag na Nimbies dála an scéil, ní rud neamh-ghnách asail agus capaillíní a fheiscint timpeall na tithe saoire ag trá na hInse.)

Shéan sé leis nach raibh i measc na léirseoirí ach Crusties, Chuckies agus lucht Slua ar Cíos. Ba léir áfach nach raibh cuid acu cinnte cá rabhadar nó cé acu ábhar gearáin a bhí fé chaibidil. Bhí comhartha amháin le "Save Tara from Traffic" - duine eile le fógra "Scaoil saor Cúigear Ros Dubhach" agus é ag argóint le fear i ngruaig shúganach (dreadlocks) a bhí ag iompar placaird leis an mana "Free the Columbian Three". Bhi grúpa amháin sa chúlra ag canadh: "Whada we want - Hunting OUT, whena we want it - NOW"

Bhí an agóid síochánta go leor nó gur tháinig dream eile ar an láthair - frith-léirsiú eagraithe ag Cumann Cheantálaithe Chionn tSáile. Dúradarsan nach rabhadar sásta in aon chor leis an mana "CIONN TSÁILE CHUN SÁILE" mar go mbeadh droch-thionchar aige ar phraghasanna na dtithe i Chionn tSáile. Dúradar freisin nach raibh aon bhaint beag ná mór ná idir-eadarthu ag Kinsale Gas le Kinsale - rud atá fíor dar ndóigh - tá Cionn tSáile in Iarthar Chorcaí agus tagann Kinsale Gas i dtír ag Inis atá lonnaithe in oirthear an chontae. Chun cur leis an ngoimh ní bhfaigheann baile Chionn tSáile aon soláthar gáis in aon chor.

Bhí na ceantálaithe i mbun agóide leis, i gcoinne an leagan Gaeilge de Kinsale atá ar na comharthaí bóthair curtha suas ag an gcomhairle chontae - "Cionn tSáile". "Is cuma sa diail linn cén leagan a bhí in úsáid ag Gaeilgeoirí leis na cianta," a dúirt an t-úrlabhraí agus faghairt ina súile, "is é 'CHEANN SÁILE" an litriú atá uainn; lucht gnó an bhaile. "Agus," lean sé leis, "le seana-séimhiú in ionad an 'h' - is breá leis na turasoírí an séimhiú, dar leo tá an ponc in airde ana-cheilteach ar fad". Ansan thosnaigh na ceantálaithe go léir ag canadh, i stíl siopa bearbóra -

"CHEANN SÁILE ABÚ
LE SÉIMHIÚ - HÚ HÚ"

Agus thosnaigh lucht 'Not an Inch' ag cantaireacht:

"CIONN TSÁILE CHUN SÁILE,
CIONN TSÁILE CHUN SÁILE"

Ní fada go raibh bruíon fhuilteach ar siúl idir an dá dream, maslaí, clocha, doirne, maidí na chomharthaí á úsáid mar chleitheanna ailpín. Nuair a dhein na gárdaí iarracht teacht idir an dá champa chuaig cúrsaí chun donais ar fad mar chas an dá dream ar na fórsaí slandála. Cath Chionn tSáile a bhí ar siúl ansan, deoirghás, canónacha uisce, piléir phlaisteacha, gadhair phóilíní ag amhastrach, rabhcháin ag scréacach.
Bhí orm agus ar na criúanna ceamara cúlú go tapaidh nuair a thug gasra de na léirsitheoirí fogha fúinn is iad ag maíomh go raibh na meáin go léir i bpócaí na n-ollchomhlachtaí.

Fágaimse fúibh,a léitheoirí, an fíor nó bréag an gearán ach sin mar a chonaic mise na heachtraí ach go háirithe.

http://www.bordgais.ie/networks/index.jsp?1nID=102&pID=104&nID=141

(Mac Mhíshásta is ea an tuairisceoir Jonathan. Beidh tuilleadh uaidh ó am go chéile anseo)

Uainn go léir anseo in #37 "Chetwynde Downs" - - - Slááán Tamall.

FRC

Thursday, October 19, 2006

Lá Breithe Sona Chuck

LÁ BREITHE SONA, CHUCK BERRY.

Go maire tú an míle
Bail ó Dhia ortsa agus ar do chlann agus ar do chuid.

Tá Elvis ar shlí na fírinne le fada.
Buddy Holly curtha sa chré leis na cianta
John Lennon i measc na mairtíreach.
Phil Lynott fén bhfód freisin
Rory Gallagher, mo sheana-chara i reilig na racairí i Naomh Oilibhéar anseo i gCorcaigh.

Ach an fear a chuir tús leis an réabhlóid go léir, Chuck Berry, linn fós. Beo beathaíoch ar aois ochtó bliain. Is é ag racáil leis de réir dealraimh i gclubanna beaga, mar a thosnaigh sé ar dtúis, ina áit dúchais St. Louis.

Chuck Berry, m'anamchara, m'ionsparáid, mo réalt eolais, mo ghile mear.
Chuck Berry, gormach na ngormachaí, sean-fhondúir na sean-fhondúirí, ceannródaí na gceannródaithí.

Bhíos ag ceiliúradh an oíche go léir, istigh anseo im'oifigín, an seana-sheinnteoir Pye ag blastáil amach na claisicí ársa uilig ar cheirníní scríobacha siosarnacha. Mise á dtionlacan ar m'aerghiotár dílis. Cumha trom orm i ndiaidh mo sheana Fender Stratocaster a bhíodh ar crochadh ar an bhfalla anseo leis na blianta nó gur briseadh mo bhean ina smidiríni é nuair a chuala sí go rabhas ag smaoineamh ar an Gormachaí Míshásta Delta Blues Band a áthlánsáil. Dá mbíodh a fhios aici cén praghas a gheofá ar ghiotár den déanamh san agus den sean-ré san anois..........

Agus anois na deora ag titim ar mo mhéarchlár is me ag smaoineamh ar laethanta m'óige, na laethanta ná dtiocfaidh that n-ais go deo, nuair a bhíos breá-ábalta 'siúl na lachan' a dhéanamh, is nuair a bhí mothall fada catach ar mo bhlaosc in ionad an barrdhromchla maol slíoctha sleamhain lonrach atá agam anois. Is le hamhráin Chuck Berry don chuid is mó a chuir an Gormachaí Míshásta Delta Blues Band chun bóthair an chéad lá riamh.

An cuimhin libh? - Á! tá sibh ró-óg is dócha.

"Just let me hear some of thatRock and roll music,
Any old way you choose it;
Its got a back beat, you cant lose it,
Any old time you use it.
Its gotta be rock and roll music,
If you want to dance with me,
If you want to dance with me."

"Riding along in my automobile
My baby beside me at the wheel
I stole a kiss at the turn of a mile
My curiosity runnin' wild
Crusin' and playin' the radio
With no particular place to go"

"And then momma took me to grammer school,
But I stopped off in the vestibule,
Every time that bell would ring,
Catch me playing with my ding-aling-aling,

Oh, my dingaling
Oh, my dingaling
I want you to play with my dingaling"

Bí ag caint ar fhilíocht. Ní bheidh a leithéid ann arís. Ambaist.

Uainn go léir anseo in #37 "Chetwynde Downs" - - - Slááán Tamall

FRC

Sunday, October 15, 2006

Marcas 10:21 agus Matha 8:12

De réir soiscéal an aifrinn inniu, Marcus 10:21, dúirt Íosa.

"Is fusa do chamall dul trí chró snáithide na do dhuine saibhir dul isteach i ríocht Dé"

Ní dóigh liom gurbh é sin an sliocht a bhí á léamh ag an searmanas gairéadach míchuíosúil inné i Mainistir Fhear Maí nuair a phós Michael Flatlegs a ghrá geal, Niamh Cinn Óir.

An raibh Dermot Desmond ag éisteacht leis an soiscéal ar maidin? Dermot Mac Mídais, an fear is saibhre in Éirinn, a cheannaigh Aerfort Londain ar £23 Milliún i 1995 agus a dhíol an áit chéanna ar £750 milliún an tseachtain fé dheireadh. Éist leis an sliocht seo a Dhiarmuid, a chara, Dúirt Íosa:

"Díol a bhfuil agat agus tabhair do na bochta é agus beidh stór agat ar neamh"

Agus an dóigh leat go raibh Michael O'Leary ag freastal ar aifreann Dé ar maidin. Mícheál gan Carabhat, atá ag iarraidh ár aerlíne iar-náisiúnta a cheannach.

Seo sliocht eile daoibh; Matha 8:12

"caithfear amach sa dorchadas iad; is ann a bheidh gol agus díoscán fiacla"

Hú Hú Hú Hú! (sin é m'iarracht bhocht ar gáire díamhrach a litriú)

Abair é. Tá a fhios agam níl ach an t-éad ag dó na geirbe agam.

Guímis gach rath ar chleamhnas Mhicíl agus Niamh. Go raibh saol fada le chéile acu agus ál mór folláin de rinceoiríní preabacha bocléimneacha.

Uainn go léir anseo in #37 "Chetwynde Downs" - - - Slááán Tamall.

FRC

Sunday, October 08, 2006

6 Thrombón déag is 3 fichid

Ó! tá an t-allas ag sileadh sna slaodaibh liom. Thabharfá an leabhar gurbh é Von Karajan féin ina steillebheatha a bhí ann is mé ag bagairt mo aerbhaitín san aer os comhair Cheolfhoireann Fhiolarmónach Fhíorúil Berlin. Gluaiseacht dheireannach réamhcheol 1812 le Tchaikovsky a bhí á sheinmt againn. Tá a fhios agat - an píosa úd leis na cloig eaglaise ag bualadh agus na canónacha móra ag búireach - ó jaykers - go diail ar fad. Níl aon smacht orm anois agus mé dulta chun donais ar fad leis an aercheol. Tamall ó shin is ar an aerphianó a bhíos i mbun gnó, an Scherzo uimhir a 2 i mion-B-maol de chuid Chopin, nó an scherzo in B-flat minor mar a thugtar air sa Ghealtacht.

Táim thar a bheith sásta leis an bhfreagairt dhearfach a bhfuaireas ó scaoileas mo rún i "Nílim im' Aonar" 30/09/06 . Ní chreidfeá am líon daoine a bhíonn ag gabháilt den aer-ionstramaíocht. Tugann sé ardú meanma is sólás croí dom. Táim ag iarraidh anois aerbhanna ceoil a bhunú - "An tAerbhanna Mór Cuimhnitheach Glenn Miller". Tá roinnt folúntais ann fós do sheinnteoirí ar an aer-theanóir-sacsafón agus ar an aerchlairnéid. Má tá suim agat chuir do CV go www.aercheol.org.

Ansan, 'sé an chéad chéim eile atá ar intinn agam ná féile a bhunú. Tá cáil cheana féin ar chathair Chorcaí mar 'Cathair na bhFéilte" - bhuel má táir chun bolscaireracht Chomhairle na Cathrach a chreidiúint ach go háirithe. Anois i dteannta le Féile an Jazz, Féile an Scannáin, An Fhéile Thraidisiúnta 7rl beidh "The Beamish Cork International Festival of Air Music" nó "Féile Idirnáisiúnta Chorcaí Béamish an Aercheoil". Beidh an fotheidil i ndroch-Ghaeilge i gcló Gaelach beag bídeach ar an gclár chun go mbeimid i dteideal deontas a fháilt ó Fhoras na Gaeilge agus b'fhéidir cúpla pingin leis ó Ghéill-Tactadh. Anois agus olltoghcháin ar na bacáin beimid ag súil le deontas fláithiúil ó John O' Donohue chomh maith. Beidh ceolchoirmeacha i dTigh an Opera, agus seisiúin neamhfhoirmeálta sna pubanna. Beidh ceardlanna á reachtáil chun stíleanna éagsúla na healaíne nua seo a thaispeáint agus léachtanna le aoi-chainteoirí, a dhein Ph.Ds ar an genre, ó champais na Stát Aontaithe. Beidh buaic-phointe na féile ann nuair a bheimid ag iarraidh bheith liostáilte i Leabhar Curiarrachtaí Guinnness (nó an Guinness Book of Records mar a thugtar air sa Ghealtacht) mar an Aerbhanna Ceoil is mó riamh (bhí an Rince Céilí is mó riamh i lár na gcathrach anuraidh.) Ó!, a chara na páirtí, samhlaigh an radharc iontach maorgúil is sinn go léir ag máirseáil síos Pana* - na mílte againn - scoth na n-aercheolteoiri ó gach mór-roinn is beag-roinn.....

"Seventy six trombones led the big parade,
With a hundred and ten cornets close at hand.
They were followed by rows and rows,Of the finest virtuosos,
The cream of every famous band.

Seventy six trombones caught the morning sun,
With a hundred and ten cornets right behind.
There were over a thousand reeds,Springing up like weeds,
There were horns of every shape and size.

There were copper bottom timpani in horse platoons,
Thundering, thundering, all along the way.
Double bell euphoniums and big bassoons,
Each bassoon having its big fat say.

There were fifty mounted canons in the battery,
Thundering, thundering, louder than before.
Clarinets of every size, And trumpets who'd improvise
A full octave higher than the score!

Seventy six trombones hit the counterpoint,
While a hundred and ten cornets blazed away.
To the rhythm of Harch! Harch! Harch!All the kids began to march,
And they're marching still right today!

Seventy six trombones led the big parade,
when the order to march rang out loud and clear.
Starting off with a big bang bong on a Chinese gong,
by a big bang bonger at the rear.

Seventy six trombones hit the counter point,
while a hundred and ten cornets played the air.
Then I modestly took my place as the one and only bass,
and I oompahed up and down the square."

Yee-Haw. 5th Avenue, ní fhaca sibh a leithéid riamh.

An bhfuil éinne ann a chuirfeadh leagan Gaeilge ar na liricí éirimiúla aeracha thuas? Cabhródh san linn agus sinn ag iarraidh an deontas a tharrac.

Uainn go léir anseo in #37 "Chetwynde Downs" - - - Slááán Tamall

FRC

* Pana = Sráid Naomh Pádraig, príomh sráid siopadóireachta i gcathair Chorcaí.

Saturday, September 30, 2006

Nílim im' Aonar

Á! baochas le Dia na bhFeart - nílim im' aonar. Ní tabú é a thuilleadh.Tá daoine ar fuaid na cruinne buailte ag an dtinneas céanna. Is féidir linn éalú ón gcófrá cúng dorcha anois agus damhsa gan scáth gan náire os comhair an phobail.

Tagraím do phost a sheolas blianta ó shin ar chlár plé Chumaisc, nach maireann.


"ÁBHAR TABÚ

Ba mhaith liom comhairle a fháilt ar fhadhb phearsanta - fíor-phearsanta. drochbhéas a bhíonn á chleactadh agam is mé istigh anseo im'oifigín im' aonair. Bheadh náire orm an nós sin a ardú thíos sa local. Inniu bhíos istigh im' oifigín anseo leis an doras dúnta - cheapas nach raibh éinne eile sa tigh ach mé féin. Agus ... bhíos ... is deacair dom é a admháil ... ahem ... bhíos ag seinm ar m'aerghiotár is mé ag canadh dom fhéinig;

"There is a house - djaang -
in Noo Awwleeens - djaang djaang -
they call it the Raaasin' Sun - djingininginiingining -
and it's been the rooon of many a poo' boy - djang djang -
Ah know, Ah know, Ah'm one".

Ó, an cuimhin libh an leagan úd le Eric Burdon & the Animals?, ní chuimhin is dócha, tá an ré sin dearmadta anois, thiar sna seascaidí, ré órga na mBlues agus an Rock'n'Roll.

Is cuimhin liom mise agus Rory Gallagher ar scoil ag taibhreamh ar ár dtodhcaí mar cheoltóiri ar na Blues. "A Mhí " a déarfadh Rory liom (bhí an leasainm sin orm ó bhíos ar scoil, ach sin scéal eile) "A Mhí " a déarfadh sé, "tá deachracht agam anseo le roinnt riffs, an féidir leat cabhrú liom". Agus thugas an cúnamh, dar ndóigh. Agus chuaigh Rory ar aghaidh chun a bhrionglaidí a leanúint agus chuaigh Míshásta isteach i jab sabháilte sa bhanc. Anois tá clú domhanda bainte amach ag an nGeallachóir agus "Cearnóg Rory Gallagher" ina onóir i lár Chathair Chorcaí. Agus Rory bocht ar shlí na fírinne. Ach níl aon chuimhne ar an "Gormachaí Míshásta Delta Blues Band" anois, agus an seminal influence (tionchar síolraitheach/seamhnach?) a bhí againn ar bhannaí a tháinig inár ndiaidh, agus Blues as Gaeilge á chanadh agam blianta roimh Tadgh MacDhonnagáin.


Bhíos díreach tosnaithe ar an intro do amhrán le Joe Cocker - "With a little help from my friends," nuair a thugas faoi ndeara go raibh an doras ar oscailt, agus cé a bhí in a seasamh ann ach Jocelyn is í ag gáirí. Ó No!!, gafa arís!!. (Jocelyn, ise an t-aon ball dem' ochtar clainne a bhíonn cúpla nóimeat le sparáil aici anois is arís chun cainte liom.) "Ó a Dheaid" ar sise " táir ag cleactadh ar d' aerghiotár arís". Agus d'imigh sí is í ag scigireacht is ag sciotaráil. Anois táim ró-náirithe chun an t-oifigín a fhágaint.

An mbíonn an nós náireach rúnda seo ag mórán daoine?. An galar é?. An bhfuil leighis air? An bhfuil eagraíocht mar A.A. ann chun cabhrú le daoine?. Agus cad a thárla do Eric Burdon?, bhfuil sé beo fós?, bhfuil sé ag canadh fós?"

An raibh sibh ag féachaint ar an Late Late Show oíche aréir? cad a bhí ann ach mír fé Eireannach a chuir tús le Comórtas Mheiriceá Thuaidh an Aerghiotáir. Dealraíonn sé go bhfuil a leithéid de chomórtaisí ar siúl ar an dtaobh seo den dabhach mór le fada i ngan fhios dom. Bhí an curadh domhanda ar an seó ag tabhairt taispeántas dúinn ach ar mh'anam ní raibh sé thar moladh beirte, is ní bheadh aon drogall ormsa dul in iomaíocht leis agus bheinn lán ábalta dó.

Ar aon nós tá Eric Burden and the Animals ar an mbóthar fós, creid nó ná creid, ach iad ina sean-rocairí rocacha raiceáilte fén am seo. Ach níl aon chuimhne anois ar an Gormachaí Míshásta Delta ......... ááá ....... ná dúrt é sin cheana? Caithfidh go bhfuil an aois ag fáil greim ormsa leis.

Uainn go léir anseo in #37 "Chetwynde Downs" - - - Slááán Tamall

FRC

Sunday, August 20, 2006

Ballyna - Wha? - - GEEK?

Mar a dúirt an file anallód: "Is cuma sa tsioc cad a thabharfá air, ach sa deireadh thiar thall níl ann ach rós"

Ach ní ghlacann gach éinne leis an nath úd thart timpeall anseo. Nuair a cuireadh tús leis an bhforbairt tithíochta sna dúichí seo thiar sna ochtóidí le "Chetwynde Downs", ní mó ná sásta a bhí roinnt daoine tar éis mórgáistí troma a ghlacadh i gcomhair títhe galánta nuair a fuaireadar amach gur 'Ballynageek' a bhí mar seoladh poist acu. Bí cinnte ná raibh aon tagairt don ainm 'geek' sna fógraí. Cuireadh tús le feachtas láithreach chun leagan nuaghallda 'Ballynakey' a chur ina áit ach níor éirigh leis. Bhí fiú moladh amháin, Dia dár réiteach, chun "Keystown" a úsáid mar ainm an bhaile fearainn. Ach nách ait mar a chasann taoidí an tsaoil seo. Anois agus ainm in airde ar an gcomharsanacht seo mar sheoladh inmhianaithe (desirable) tá daoine bródúil as an ainm Ballynageek. B'fhéidir go bhfacaís an fógra lán-leathannaigh sna forlíontaí sealúchais le déanaí i gcomhair "THE Paddocks" - "A rare opportunity to acquire a substantial property in this most sought after of areas". Ambaist. Ní gá fiú "Chetwynde" a chur isteach a thuilleadh, mar atá againn anseo i Chetwynde Downs, Chetwynde Dales agus Chetwynde Meadows. Anois is é an gearán a bhíonn ag na háitritheoirí ná go mbíonn gníomhairí eastáit ag déanamh fógraíochta ar tithe fén seoladh "Ballynageek" nuair ná fuilid lonnaithe sa bhaile fearainn s'againne in ao'chor.

Ní amháin nach raibh daoine sásta leis an leagan Béarla den ainm tráth, ach tá easaontas ann go dtí an lá atá inniu ann fén ainm cheart i nGhaeilge. Aontaíonn na scoláirí go léir gur "Baile na gCíoch" an leagan ceart. Tá dhá chnoc cruinn anseo. Is iadsan na cíocha. Ceaptar gur lárionad torthúlachta a bhí anseo aimsir na págántachta. Bhí gallán ard ar cheann amháin (féach "Doing the Banown" 23 Bealtaine 2006) ach tá malairt tuairime ann nach siombail fhallach a bhí ann ach sine na cíche agus go raibh gallán leis ar an gcnoc eile cé ná fuil aon chúntas fágtha againn sna hánalla. Le teacht na hathbheochana tosnaiodh ar ainmneacha a ghaeliú, a athghaeliú agus a díghalldú. Ach faraoir chuir an focal 'cíoch' olc ar phiúratánaigh victeoiriacha na gluaiseachta agus chum saoi éigin an baoth-leagan 'Baile na gCaoch'. Dar ndóigh thaobhaigh an Eaglais go mór leis an úrleagan díghnéasaithe seo. Ach cé go bhfuil teist an óil ar an gceantar le fada ní rabhamar chomh caochta san gur ghlacamar le bréag-fhocleolaíocht den tsórt san agus tá "Baile na gCíoch" thar n-ais againn arís cé nach nglacann an tAthair Flannigan ach le 'Baile na gCaoch" ar na billeoga Aifrinn fós.

Anois agus tú ag taisteal timpeall an dúichí seo chíonn tú comharthaí éagsúla le Ballynakey / Ballynageek / Baile na gCaoch / Baile na gCíoch. Agus chun cur leis an mearbhall, cuid acu le mílte agus cuid acu le ciliméadair. Níl aon teora leis an éagsúlacht.

Tógadh an teampall Protastúnach san áit ina mbíodh an sine cloiche pagánach. Tá an foirgneamh úd in úsáid anois mar chlub oíche- 'Cloisterphobia' agus an pagánachas in ard-réim arís laistigh gach oíche. Agus dar ndóigh bíonn go leor cíocha córa fuinte de gach tomhas le feiscint ann ag preabadh suas síos ar chlár an rínce. Ó! go rabhas im' stócach óg aris i lár an aonaigh is mé caochta leis an radharc iontach taibhsiúil sin.

Uainn go léir anseo in #37 "Chetwynde Downs - - - Slááán Tamall.

FRC

Sunday, August 13, 2006

Corn Cove

Cuireann aimsir bhreá an tsamhraidh seo i gcuimhne dhom na laethanta fadó nuair a bhíodh ár dtriail siar go dtí an seailé i gCorn Cove in iarthar Chorcaí le haghaidh saoire coicíse. Ochtar clainne pacáilte isteach i dhá charr. Agus gan ach cúig nóimeat den turas curtha dínn do thosníodh an raic agus an clampar ag na tachráin sa chúl. "Cathain a bheimíd ann a Dheaid," "an bhfuilimíd leathslí fós, a Dheaid," "tá Jonathan do mo bhualadh," "caithfidh mé wee-wee a dhéanamh ANOIS". Ansan nuair a bhíodh ceann scríbe bainte amach againn, d’athródh na clamhsáin – bhídís go léir bored, bheadh an seailé boring, an tráigh tuirsiúil, na daoine tuirsiúil, ní bheadh aon rud le déanamh acu - d’ainneoin na háiseanna go léir.

B’é buaic-phointe gach lá i gCorn Cove leath uair tar éis a naoi nuair a bhailíodh an pobal saoire go léir i mbeár an óstáin, an áit plódaithe leis na haicmí éagsúla, daoine uaisle na seailéanna, lucht na gcarabhán, daoscarphobal na bpoball, agus roinnt crústaithe (crusties) ósna botháin agus típíanna ar thaobh an chnoic. Go hobann – géarchiúnas – do chloisfeá sceartán ag siolpadh nuair a thagadh saoi na síne ar scaileán an teilifíseáin chun tuar na haimsire a fhógairt. Ach mo léan, an ruaille-buaille, na diamhaslaí agus mallachtaí nuair a bhíodh an gnáth drochscéal cloiste. Mar is cosúil gur le toil Dé agus le cúnamh an Diabhail, gur sheoltaí gach doineann, gach fronta fuar, gach gála, gach cuaranfa ón atlantach caol díreach ar Corn Cove chun pé ualach de dhubhnéalta a bhíodh cruinnithe acu a dhoirteadh anuas go clagarnach i dtrombháisteach toirniúil ar dhíon ár seailé. Ach ní raibh gach lá mar sin – bhíodh corr-lá breá gréine ann nuair a bhímís go léir dóite tostáilte rua-chraicneach.

Ach b’é an rud ba mheasa i gCorn Cove, ná na corrmhíolta. Níl mosquito an Amazon níos fíochmhara, ná mórscairp an Sahara níos nimhní ná corrmhíol Corn Cove. Do ritheadh na daoine síos an tráigh chun iad féin a thumadh san uisce le éaló ó phláigh na gcorrmhíolta. Ach bhíodh orthu dul thar scuaidriúin de ollphortáin ag feitheamh i bhfolach sa ghaineamh chun luíochán fealltach a dhéanamh ar na teifigh truamhéileacha neamhurchóideacha. Ansan nuair a bhíodh tearmann an uisce bainte amach acu bhíodh gach mac mathar ar maos in anraith tiubh glóthach de oll-smugairli róin a tháinig anonn chughainn ar shruth na murascaille i dteannta na mbáisteach is na ngálaí. Agus an iasc fíadóra i gCorn Cove -^*#@ AAAAGGGGHHHH !!!! Tagann na tromluíthe agus na hathbhlamanna orm fós.

Ní théim síor a thuilleadh. Rug na leanaí ba shine seilbh ar an seailé agus níl fáilte ann roimh a n-athair anois. Deir siad go mbíonn siád náirithe ag mo iompar go mórmhór tar éis gur caitheadh amach as dioscó na ndéagóirí mé. Cad a bhí ar siúl ag fear meánaosta beoir-bholgach le stíl ghruaige Healy-Rae i ndioscó na ndéagóirí. Bhuel, sin scéal eile – ní chreidfeá é.

Uainn go léir anseo in #37 "Chetwynde Downs" - - - Slááán Tamall

FRC

Friday, June 23, 2006

Doing the Banown

Is minic daoine fiosrach faois na hainmneacha aisteacha a bhíonn ar ríleanna agus ar phoirt traidisiúnta. Tá ana-ghlaoch ar an ngrúpa nua-thraidisiúnta, “Bate de Boggers” le déanaí de bharr a leagan reggae den ríl, “Doing the Banown”. Seo libh an scéal taobh thiar den teideal sin.

Fadó fadó sar a raibh aon bhaile nó sráidbhaile anseo, bhí gallán mór árd ina sheasamh ar bharr chnoic agus Beann Eoin a thugtaí air. Gach Oíche Fhéile San Seáin (nó Oíche Fhéile Naomh Eoin más maith leat) thagadh daoine as gach aird chun patrún a dheineamh ann. Do dheinidís na turais agus deiridís paidreacha. Bhí cáil an leighis ar an ngallán do mhná aimride agus dos na fearaibh a bhíodh deacrachtaí acu an adharc a ardú ag an am cuí. Deir daoine gur eascair an deasghnáth ó fhéile phágánach thorthúlachta agus nach raibh sa ghallán ach siombal fallach den bhall fearga. N’fheadar, ach tháinig an phágánachas i réim arís tar éis na paidreacha agus deirtear go mbíodh damhsa agus ól agus drabhlás agus daoine ag cur an leigheas chun triail.

Nuair a ghlac na Chetwyndes seilbh ar an gceantar maguaird i lár na seachtú aoise déag do leagadar an gallán chun deireadh a chur leis an mbaothchreideamh papánach (dar leo) agus thógadar Teampall Protastúnach in a áit. Tamall éigin ina dhiaidh thóg na Chetwyndes tuama mór galánta le oibilisc árd ar bharr sa reilig in aice leis an séipéal. Agus cad a dhein muintir na h-áite – thosnaíodar ag baint úsáid as an oibilisc in ionad an ghalláin mar fhócas don phatrún. Ar dtúis rinne na Chetwyndes iarracht deireadh a chur leis an gcleactadh ach le h-imeacht aimsire d’éiríodar níos réchúisí agus níor chuireadar isteach ar chúrsaí.

B’iad na sagairt a chur deireadh leis. Tháinig sagart óg, darbh ainm Thomas V. Dwyer go dtí an paróiste agus an naoú aois déag ag druidim chun deiridh. “Thundering Tom” a tugadh air de bharr a stíl searmóineachta. Bhagair sé coinnealbhá agus tinte síoraí ifrinn ar aon duine a ghlacfadh páirt sa phatrún; “Doing the Banown”. Bhí an Gaeilge dearmadta faoin am sin agus an t-ainm “Beann Eoin” truaillithe. B’shin deireadh leis an bpatrún ach bhíodh daoine fós ag teacht go dtí an reilig i gcoim na hoíche chun crosa a ghreanadh ar an oibilisc.

Sin mar a bhí an scéal go dtí gur tháinig na hippies Sasanacha chun cur fúthu i ngort Connie Cooney lámh le Chetwynde Downs. Bíonn an-suim ag an lucht súil nua-aoiseach sa phágánachas Ceilteach agus is féile an-tábhactach dóibh lár an tsamhraidh. Nuair a chualadar faoin seana-nós “Doing the Banown” do shocraíodar go gcomórfadh siad an fhéile sin sa reilig. An tráthnóna roimh ré chuadar isteach sa sean-reilig agus thosnaigh scléip mhór. Bhí ceol ar lán airde á bhlaisteál amach ó callairí móra. Rinne comharsana gearán leis na Gárdaí, agus chuireadar an ruaig ar na Hippies. Ach thánadar thar n-ais níos déanaí . Deirtear gur radharc iontach dochreidte a bhí ann le héirí na gréine agus draoithe feistithe i róbaí bána fada ag séideidh adharca ollmhóra, daoine eile ag greadadh ar drúmaí agus na hippies go léir ag canadh is ag cantaireacht is ag rince timpeall na hoibilisce.

Bhí an cumann phobail áitiúil agus an tAthair Flannigan a rá go bhfaighidís órdú cúirte chun stop a chur leis an diamhasla (dar leo) arís i mbliana ach rinne na hippies bualadh pre-emptive cliste. Bhí gach éinne ag cleamhsán le blianta faoi staid na sean-reilige ach gan aon rud á dhéanamh faoi. Cúpla seachtain ó shin chuaigh na hippies isteach sa reilig agus ghlanadar an áit go léir. Thugadar an brúscar go dtí an dumpa agus ghearradar an féar agus na driseacha. Anois tá daoine ina bhfábhar agus ag rá gur náireach an mhaise bheith ag cur bac orthu. Tá an tAthair Flannigan ar buile ach ní féidir leis aon rud a dhéanamh. Níl an chumhacht chéanna ag na sagairt sa lá atá inniu ann is a bhí acu aimsir Thundering Tom. No, níl, ambaist. Is cosúil nach bhfuil deireadh fós le “Doing the Banown.”

Anois tá an seana-seit, “The Banown” a múineadh ag ár Michael Flatley áitiúil; Timmy the Brit, dos na hippies i gcomhair an cheiliúraidh anocht. Nach iorónta an scéal é gurb iad na Sasanaigh atá ag coimeád na seana-nósanna Gaelacha beo sa lá atá inniu ann.

Agus go mbaine sibh go léir sult agus sásamh as Oíche Fhéile San Seáin.

Uainn go léir anseo in #37 “Chetwynde Downs” - - - Slááán Tamall

FRC

Thursday, June 15, 2006

GLOOMSDAY 2006

Sea, tá an lá buailte linn arís, an 16ú lá de Mheitheamh nuair a bheimid ag ceiliúradh an lá stairiúil meisciúil úd i 1904 nuair a chuaigh Leonardo de Gloom ar a ramail óil timpeall phubanna chathair Chorcaí.

Teacht le chéile mar is gnáth sa Long Valley. Ansan ar aghaidh go dtí an Hi-Bi (má ligfear isteach sinn) mar a bheidh seisiún de bhailéidí parlúis againn timpeall an piano i dteannta ár aíonna speisíalta “The Cork Tenners.” Níl an rian ina dhiaidh sin socraithe fós ach tá súil againn buaileadh isteach i Loafers, Sin É, Charlie’s, Le Chateau, agus b’fhéidir An Spailpín (má ligfear isteach sinn. Thug Christy an doras dúinn anuraidh nuair a ….. Á! Scéal eile ní chreidfeá é) Cuirfimid críoch leis an lá ag -------- le rince mór agus le ceol ó “The Pana Rowdies Ragtime Band”

Beidh mise ag léamh sleachtanna as “Useless Eulogies” an t-úrscéal le Jimmy Joyce ar a bhfuil gach rud bunaithe agus nár foilsíodh fós.

Fáilte roimis cách agus muna dtiocfaidh cách beidh fáile roimis geaitsithe cultúrtha na cathrach:

Aos acadúil postúil tuirsiúil na hOllscoile,
Buíon bodhraitheach bagrach na Ceolscoile,
Lucht leath-litheartha fad-mheigeallacha an Munster Literary Society,
Feiminithe fiain-fholtacha frith-fhileata ón dTigh Filí,
Lucht féachana scannán scanrúil an Triskel agus an Kino,
Anglacánaigh árdnósacha an Cork Literary agus Scientific Society,
Gealgóirí glóracha cló-ghaelacha ó Gael-Tactadh
Agus dar ndóigh ár seana-cháirde;
Polaiteoirí ar tóir fótó-seans.

Ní mór do gach éinne dreach duairc dorcha a chaitheamh ar an lá. Eádaí Edwárdacha freisin má tá aon rud den ré úd fágtha fós sa vardrús agat.

Go dtí sin,

Uainn go léir anso in #37 ‘Chetwynde Downs’ - - - Slááán Tamall

FRC

Monday, June 12, 2006

Séasúr an Sciodair

A leithéid de radharc anseo i “Chetwynde Downs” an lá fé dheiradh – dochreidte amach is amach. A luaithe is a d’oscail na firmimintí chun na tuilte a dhoirteadh anuas orainn, bhí na daoine amuigh ar na bóithre. Lámha leata amach, aghaidheanna casta suas i dtreo na spéartha chun an bháisteach throm a bhlaiseadh, iad ag canadh is ag béicigh, ag rince is ag valsáil, is ag pógadh stróinséirí. Cheapfá gur i mball bocht spallta ar imeall an Sahara a bhíomar lonnaithe agus nach raibh braon báistí ann leis na blianta. Agus cad chuige an gealtachas seo go léir? Bhuel….

An Domhnach roimhe sin agus an aimsir ba bhreátha a bhí againn le fada. Ó moch maidin bhí na fir amuigh ar na patióanna agus na deiceanna ag fáil faoi réir don BBQ mór. Áprún á cháitheamh ag gach mac máthar, is iad ag cur geáitsíocht na gcócairí celebs orthu féin. Níorbh fhada go raibh na cóisreacha fé lán tseol, pilsner Seiceach leis an scrogall, chardonnay olabhog ón tSíle le cuileoga de cineálacha éagsúla ag snámh ar uachtar sna gloiní mar bharr ar an mblas. Burgair leathdhóite, leathchócaráilte agus sicín bándearg a la salmonella á alpadh síor. Chuala go raibh an Dr. Rashan Maghanafi an-ghnóthach ina chlinic ag #42 “Salandrabad” tar éis an deireadh seachtaine le othair ag gearán faoi bhoilg tinn.

Ansan, gan aon choinne leis, tháinig claochlú iomlán ar an atmaisféir, daoine ag tabhairt súil chlíathánach ar a chéile - agus ar an madra. Sróna ag biorú, pollairí ag smúradh go discréadach. Cé a bhí ciontach as an drochbholadh bréan broimeach sin. Ach ba shoiléir i gcionn tamaillín nach duine amháin nó ainmhí amháin a ba chúis leis an mbréantas úafásach a chuirfeadh múisc ar mharbhán mar bhí an drochbholadh le brath ar fud na háite. Scaip sé ó chúlghairdín go cúlghairdín, ó phatió go deic, ó Chetwynde Downs, soir ó thuaidh go Chetwynde Dales agus soir ó dheas go Chetwynde Meadows. Bhí ar na daoine na fulachtaí agus an troscán patió a thréigint agus teitheadh leo isteach sna tithe chun éaló ón mbréantas dofhulaingthe. Ar feadh seachtaine a mhair an phláig, brú ard lárnaithe os chionn Chorcaí ag cosaint an ollbhrait de mhorgadh gránna a bhí ina luí go trom tachtach ar chomharsanacht ‘Chetwynde Downs’ nó gur chuir an stoirm thoirní deireadh leis agus gur ghlan sé an truailliu srónach uainn. Ach cad ba chúis leis an mbréantas sa chéad dul síos. Hhhhmmm…

Ní dóigh liom gur chinneadh inmhollta a ghlac Cumann Áitritheoirí Chwtwynde Downs nuair a chuireadar go láidir i gcoinne iarrachtaí an fheirmeoir béal dorais, Connie Coony, chuid dá thailte a athzónail i gcomhair thogáil tithe. Nach raibh Chetwynde Downs féin ina bpáirceanna féarmhara feirme tráth.Tá cloch sa mhuinchille ag Connie chuig muintir Chetwynde Downs ó shin. Déarfainn gur d’aon ghnó a thosnaigh sé ag leathadh sciodair (slurry) ar na bpáirceanna taobh linn, na goirt ar dhiúltaíodh ath-chriosáil dóibh, tráthnóna breá Domhnaigh nuair a bheadh gach éinne amuigh sna gáirdíní. N’fheadar cén saghas beathaidh atáid ag tabhairt dos na beithígh sa lá atá inniu ann agus stinc chomh gránna samhnasach sin ag teacht ón mbualtrach. Ní nach ionadh go mbíonn galar crúb is béal, agus galar na mbó mire á dtolgadh ag na h-eallaí.

Anois táimid thar n-ais go dtí an gnáthsaol tuirsiúil arís anseo i Chetwynde Downs.

Uainn go léir anseo in #37 “Chetwynde Downs” - - - Slááán Tamall

FRC

Saturday, June 03, 2006

Siondróm SAD

Is le linn laethanta gearra na dúluachra a thagann an galar dubhach darb ainm SAD (seasonal disaffective disorder) ar roinnt daoine de bharr easpa gréine. Ait go leor tagann lagar spride den shaghas céanna orm fhéin i rith laethanta fada an samhraidh nuair a bhíonn an grian ag scoilteadh an tarmaic.

Dála na féileacháin ildaite a thagann amach, meallann teas na gréine ógmhná na h-áite amach ina sluaite in éadai éadroma sciotacha samhraidh. Agus is ansan a thagann an duairceas agus an dólas orm mar tuigim an fhíric is crúalaí de fhírinní searbha an tsaoil seo – cé go mbímidne ag dul in aois agus i mbaois, bíonn na mná óga dár ngríosadh i gcónaí. Sea, bíonn na sráideanna, na páirceanna, na tránna plódaithe leo, gach bruinneall níos aoibhne áille na an spéirbhean roimpi –
glé-ghruaigeach,
luisne-leicneach,
binn-bheolach,
síod-scornach,
crua-chíochach,
cuas-choimeach,
cuar-chromógach,
gor-ghabhlach,
luas-leasnach,
crón-chosach . . .
Úúúúúfff!!!
Agus dar ndóigh, ní thugann siad aon aird ar an ngeolbhachán beoir-bholgach le stíl ghruaige Healy-Rae ag gabháilt thart i dteannta Long John, mo jeaicín russell leath-shúileach. Ach ní thuigeann siad gur faoi chraiceann an mheánaostaigh mhenópásaigh sin, tá ógfhear fadfholtach aclaí fiáin éigeansa i jeans cneasluiteacha ag damhsa is ag bocléimt thuas ar an ardán i dteannta Rory Gallagher agus an Gormachaí Míshásta Delta Blues Band.
Anois fan go dtúinfeálfad an t-aer-ghiotár – Ding – Djang – Djang – Ding !!
Is mise rí na nGormachaí,
Is mise an t-árd-rí,
Á rá amhrán ar an ardán,
Ruaidhrí agus Mí.
Ag leadradh an aer-ghiotáir
Sean phort de chuid B.B.,
Ó bhíos óg is gan uaim ach póg
Is cion ós na cailíní.
Ach tá na ribí ag éirí gann
Is gan ‘gam ach sean-chuimhní
Ar an Rac ‘n Ról, pot is ól,
Thiar sna seascaidí.
A! bhuel, ní bhuaidhfidh sé sin aon ghradam filíochta, ach ar chuma éigin ní bhraithim chomh SAD ionam fhéinig anois.
Uainn go léir anseo in #37 “Chetwynde Downs” - - - Slááán Tamall
FRC

Sunday, May 21, 2006

Seana-Traidisiún i mBaol

Óóóóáááá!! Mo chloigeann á scoilteadh is á réabadh ag casúir agus druilirí i mbun dian-saothair istigh i lár an bhlaoisc. Ceiliúradh an oíche aréir is cúis leis na pianta dar ndóigh agus goirt láibe Átha an Rí ina luí níba isle ná a rabhadar riamh ó aimsir na Díleann i leith.

Bua iontach stairiúil eipiceach ag laochra na Mumhan a bhí ann gan aon agó. Ach cá bfhios cén torthaí gan choinne a thiocfaidh as an haidhp agus an histéir go léir atá le feiscint agus le brath ar ardáin is ar isleáin i ngach baile fearainn sa chúige ársa s’againne. Caithfidh mé a rá go raibh idir amhras agus imní á léiriú ag roinnt des na seanfhondúirí sa chlub aréir. Canathaobh? – bhuel………

Sa chéad dul síos ní mór dom a adhmháil nár imríos rugbai ó bhíos ana-óg sa bhunscoil, ná aon chluiche páirce eile ach an oiread. Mar is eol daoibh, duine intleachtúil atá ionam agus gan spéis agam ach i nithe a bhaineann leis an aigne; ard-litríocht, ceol na ngormacha, ciné noir, ealaín na Seapáine 7rl. Ach bhíos riamh im’ bhall den chlub rugbaí áitiúil cé nárbh fhuirist teacht ar chártaí ballraíochta. Conas san? Bhuel mar bhí m’athair ina bhall den chlub romham, agus ina bhall den choiste agus fiú ina chathaoirleach tráth. Agus a shean-athair roimhesean. Táimid ag caint ar Thraidisiún anseo, ambaist. Sea, is féidir linn Oidhreacht a thabhairt air nó fiú amháin - Dúchas.

Mar tá níos mó ná Club i gceist. Traidisiún sean-bhunaithe atá laistiar de dóirse ársa an chlubthí sin. Gréasán soisialta de chairde, cairde cairde, lucht aitheantais, lucht súil-aitheantais, lucht leath-aitheantais. Nascanna áisiúla a chuirfeadh ar do chumas an duine ‘ceart’ a aimsiú in am an ghátair. “Is leor nod don eolach” atá mar mhanna againn. "Cara sa chúirt" a bhíonn ag teastáil in áiteanna eile, ach anseo i gCorcaigh cois Laoi 'sé an "Cara sa Chlub" is ansa linn.

Ach tá an seana-trasidisiún san i mbaol anois leis an bhflosc chun rugbaí atá i ngach áit. Daoscarslua na sráide ag bualadh go clagarnach ar na ndoirse ag iarraidh cead isteach; cábóga an CLG agus níos measa fós; íseal-aicme agus neamh-aicme an tSacair. Ach caithfimid an fód a sheasamh, Ní ghéillfimid, No Passaran. Níl slí ann dóibh, sin a bhfuil de. Molfaimid go mbunóidís a gclub féin. Sea, sin réiteach na faidhbe. Nach shin é an cur chuige atá acu i gCathair na Sceana, ceanncheathrú an rugair sa Mhumhain?

Uainn go léir anseo in #37 “Chetwynde Downs - - - Slááán Tamall.

FRC

Tuesday, April 04, 2006

VRÚÚM - VRÚÚM

Tagann siad amach gach bliain thart ar an am seo; uair éigin idir sceitheadh na bhfroganna agus céad ghlaoch na cuaiche (cé nach raibh aon chú-cú le cloisint sa dúthaigh seo leis na cianta). Bíonn siad ag gabháilt thart ag breacadh nótaí síos ar a gcuid clár fáiscthe, ag ullmhú dréacht-phlean 5 bliana – bíonn dréacht-phlean 5 bliana á ullmhú acu gach aon bhliain. Sin iad Lucht na mBailte Slachtmhara - an Fo-Choiste is tábhachtaí agus is postúla de chuid Chumann na n-Áitritheoirí Chetwynde Downs.

Ní réitímíd ró-mhaith lena chéile.

Níl aon tuiscint acu ar chúrsaí an dúlra. “Fiailí” a deir siadsan, “bláthanna léine” a deirimse. “Ná fuil a fhios agaibh cé chomh tábhactach is atá an caisearbhán mar fhoinse neachtair dos na beacha agus dos na féileacháin”. Cuireann siad i mo leith go bhfuil síolta fiailí ónár ngáirdínse ar foluain soir agus siar agus ag paraisiútáil anuas ar gach bláth-cheapach san eastát tré chéile; idir Chetwynde Downs, Chetwynde Dales agus Chetwynde Meadows. Deir siad go bhfuilim ag truailliú na háite.

“Truailliú” – agus is iadsan na daoine a bhíonn ag spreagadh gach éinne chun cogadh ceimiceach a fhearadh ar aon chréatúir sé-chosach a bhíonn sé de mhí-ádh air taisteal tríd. Bíonn níos mó ceimicí nimhneacha á spréáil thart anseo gach samhradh ná an agent orange go léir a scaip na Fórsaí Meireacánacha le linn cogadh Vítneam. Aon nóinín ar thaobh an chosáin a nochtann a aghaidh don ghrian, daortha chun báis ar an toirt - - ZAAAP!!!.


Truailliú, mar dhea, agus cad faoi truailliú fuaime?. Gach deireadh seachtaine as seo amach beidh an galar tógálach tolgtha ag gach éinne. Chomh luath is a thosnaíonn an chéad VRRÚÚÚM-VRÚÚÚM-VRÚÚÚM beidh gach mac máthar amach le lomairí, gearrthóirí, struimirí is iad ag lomadh is ag bearradh, ag gearradh is ag struimeáil ó moch déanach, gan sos gan stad, gan stop gan staonadh. Innil leictreacha is peitril, 2-stróic, 4-stróic, stróic teasa. Iad go léir in iomaíocht lena chéile chun an fothram is áirde agus is gránna a chruthú. Bíonn an torann níos measa ná dosaen scairdeitleáin ag eitilt os cionn na díonta. Agus is iadsan na daoine a bhíonn ag tabhairt amach faoin amhastraíl a bhíonn ar siúl ag mo Jeaicín Russell bocht; Long John.

Chun déileáil le Fo-Choiste na mBailte Slachtmhara, chuireas fógra suas; “Tearmann Fiadhúlra anseo, Crios Saor ó Cheimicí”. Ach faraoir, táim i dtrioblóid anois le dream eile - an Fo-Choiste Pleanála de Chumann na n-Áitritheóirí, mar nách bhfuaireas cead oifigiúil ón gComhairle chun an fógra a chrocadh sa chéad áit. Is deacair na dreamanna sin a shárú.

Uainn go léir anseo in #37 “Chetwynde Downs” - - - Slááán Tamall

FRC

Sunday, April 02, 2006

Ní mise Raifteirí

Mise Raifteirí

le Antoine Ó Raifteiri (1784 - 1835)

Mise Raifteirí, an file,
lán dóchais is grá
le súile gan solas,
ciúineas gan crá,
ag dul síos ar m'aistear
le solas mo chroí,
fann agus tuirseach
go deireadh mo shlí;
féach anois me
lem' aghaidh ar Bhalla
ag seinm cheoil do phócaí folamh'.

Mo leagan féin:

In omós do Raifteirí

le Charles P. Watson

Is mise Míshásta,
éadóchas dom' chrá,
ag scimeáil an ghréasáin
gach oíche is lá.

Ag dul chuig an tábhairne
le solas im' chroí
Ach an mhaidin dár gcionn
i ndubh-ísle brí.

Is féach anois mé
m'aghaidh le scáileán
na focail a scríobhaim
ag eitilt le fán.

Uainn go léir anseo in #37 "Chetwynde Downs" - - - Slááán Tamall

FRC

Saturday, April 01, 2006

McDowell chun éirí as.

Is dócha go mbeidh áthas ar a lán daoine an nuacht seo a chlos go mbeidh Michael McDowell ag éirí as a phost mar Aire Dlí & Cirt ar chuinsí pearsanta. Ach is cinnte go mbeidh saol na polaitíochta i bhfad níos tuirsiúla dá uireasa.

Ar thug Bertie bata agus bóthar dó? Nó an bhfuil aon fhírinne sna ráflaí go bhfuil an máindúlagar (manic-depression) a bhíonn ag cur isteach air éirithe as smacht ar fad. Cuinsí pearsanta - dar m'anam.

Uainn go léir anseo in #37 "Chetwynde Downs" - - - Slááán Tamall

FRC

Wednesday, March 29, 2006

HIÚDÁÁ

Ní dhéanfadh Gleann Eatharlaigh cúis, ná Cainneon Mór Cholorado, ná fiú Scoiltghleann Ollmhór na hAifrice. B’fhéidir ar dhromcla iargúlta reoite úafásach Iúpatair tá Ollghleann na mílte ciliméadar ar leithead a ghníomhódh mar meafar oiriúnach don bhearna glúine sa tigh seo againne. Ochtar clainne – mac aerach ina measc, agus gan meas madra acu ar a n-athair. Agus ní bhíonn eolas ar bith agamsa ar cad a bhíonn ar súil acu. Cloistear go minic faoi leithlisiú nó aonrú sósialta i measc an daoscarshlua in áiteanna mar Bhloc an Phiarsaigh*, bhuel, bíonn an fhadhb chéanna i gceanntracha meán-aicmeacha leis. Mise anseo im’ aonair im’ oifigín amscaí ag scimeáil an idirlín ag lorg síbear-chuideachta. Tá an tigh seo cosúil le bloc árasáin, ní fheictear daoine ach iad ag teacht is ag imeacht. Ní bhíonn a fhios agam an bhfuil daoine istigh ach ósna fuaimeanna ag teacht as na seomraí. Techno ón garáiste, ceol rap gáirsiúil anuas an staighre, pop athchúrsáilte ón tolglann.

“Hiúdáá” a chloisim agus daoine ag gabháilt tharam sa halla, sin an méid. Sea, “Hiúdáá”, déarfainn gur “Hi Dad” nó “Hello Dad” a bhíonn i gceist ach nach mbíonn an fuinneamh iontu chun na focail a fhuaimniú i gceart. Nach ait mar a dtéann an oideachas i bhfeidhm ar an aos óg. Dá mhéid blianta a chaitheann siad i scoileanna, coláistí agus ollscoileanna is ea is lú a gcumas cainte agus is caoile a bhfoclóir. N’fheadar arbh é an truailliú domhanda ba chúis leis, daoine ag sú ceimicí atmaisféaracha isteach i ngach anáil ón gcliabhán aníos. Mar de réir dealraimh tá an éabhlóid casta bun ós cionn leis an gcine daonna ag cúlú leath mhilliún bliain i nglúin ámháin agus gnúsachtaí ápúla mar “Hiúdáá” astu.

Mol an óige conas tánn tú!!!

Ón teaghlach núicléach go léir anseo in #37 “Chetwynde Downs” - - - Slááán Tamall

*Léifidh sibh tuilleadh fén ár gceantar beag "fé bhuntáiste" amach anseo.

Fhios ag éinne an Ghaeilge ar Aherlow?

FRC

Monday, March 27, 2006

Brí na Brille

Tá sé in am againn cuimhneamh ar dhuine des na mórscribhneoirí Gaeilge ón aois sa chaite, Marty Kane, a saolaíodh céad bliain ó shin ar tailte Castle Chetwynde mar a bhfuil eastáit tithíochta “Chetwynde Downs” lonnaithe anois. Agus é fós ina fhear óg, i lár na fichidí, cuireadh ar stáitse a mhórshaothar; “Brí na Brille” dráma a bhain mí-chlú agus mí-cháil amach dó.

Dráma aonghnnímh aon-radhairc suite i seomra feithimh na mban i ndrúthlann i gcathair Chorcaí. Tá an bordello seo lonnaithe gar do Bheairic Victoria (Bearic Uí Choileáin anois) agus freastalaíonn na cailíní ar riachtanaisí na saighdiúirí. Ní ghlacann ach na mná páirt sa dráma, ní fheictear na custaiméirí riamh ach cloistear fúthu os na cailíní de réir mar atáid ag imeacht ar a gcuid dualgaisí agus ag filleadh ina dhiaidh. Táid ag cur is ag cúiteamh féna saol féin is fé chúrsaí an lae agus an oíche á meilt. Tugtar le fios agus an scéal ag forbairt nach gnáth tréibhse oibre atá ann ach oíche chinniúnach i stair na tíre. Cloistear ar dtús go raibh saighdiúir cúnta maraithe i luíochán, in dhiaidh san cloistear ráflaí fé dhíoltas. Sa deireadh tá lár na cathrach tré thine. Sea, "Loscadh Chorcaí" atá fé chaibidil ag Máirtín Ó Cadhain, eachtra a chur tús le deireadh riail na Breataine i ndeisceart na tíre.

Ach níorbh é léirmheastóir a chur deireadh leis an dráma tar éis dhá oíche – an té a dúirt go raibh an teanga sa dráma chomh tur fuar le cré na reilige. Ní hea, ach cumhacht níba treise ná an peann. Bhris ciréibeanna amach ar an dara oíche. Bhagair Easpag Chorcaí coinnealbhá ar aon duine a bheadh baint ná páirt aige sa bhrocamas gáirsiúil. Bhagair baill den sean-IRA go mbeadh Loscadh Chorcaí eile ann muna chuirfaí deireadh láithreach bonn leis an dtaircisne ar laochra na saoirse. Ní fios cén rí-rá a bhíodh ann má cuireadh ar stáitse an chéad leagan a bhí réitithe ag an scríbhneoir avant-garde Marty; níorbh iad na mná a bhíodh ag caidreáil in ao’ chor, ach baill a gcorp a thuill a beatha amach dóibh.

Níor scríobh Marty focal eile ina shaol agus ligeadh a ainm i ndearmad anseo in Éirinn. Ach deineadh roinnt taighde ar a chuid scribhinní ar champusaigh acadúla SAM. Scríobh bean amháin, Eve Ensler, Ph. D. fúthu, agus bhain sise clú domhanda amach níos déanaí nuair a chum sí “Vagina Monologues”.

Bhí Marty ag obair sa gCurrach le linn an dara cogadh domhanda agus d’éirigh cairdeas idir é féin agus príosiúnach ar chomhaois agus ar chomhainm leis; Caidhneach eile ó Chonnamara. Deirtear go raibh tionchar ag scribhinní an Chorcaígh ar shamhlaíocht an Ghaillimhigh. Ach ní féidir liom a rá mar ní nós liom aon rud sa chanúint gharbh scornúil úd a léamh.

Tá Marty curtha sa reilig aitiúil, Kill graveyard. Táim i mbun dán a chumadh in omós dó. Nuair a bheidh sé críochnaithe beidh an phribhléid agaibhse, a léitheoirí dílse, an chéad dréacht a léamh. Nílim ach tosnaithe ach tá teideal oiriúnach ceaptha agam dó – “Cré na Cille”

Uainn go léir anseo in #37 “Chetwynde Downs” - - - Slááán Tamall

FRC

Tithe Saoire

Maidin dubh dorcha fhliuch anseo i Chetwynde Downs inniu. Agus scamall gruama duairc anuas ar mo ghuaileann féin. Póit is cúis leis dar ndóigh. Gloine Alka-Seltzer anseo os mo chomhair is mé ag déanamh dian-mhacnamh ar chúrsaí is ar choir an tsaoil.

Bhíos sa chlub gailf aréir. Ní imrím gailf, ná aon spórt eile, ach táim im’ bhall den chlub, má thuigeann tú leat mé. A leithéid de radharc sa charr-chlós, lán de SUVanna, chuid acu chomh mór le tancanna airm Mheiricea, agus cairteacha cláraithe 06. Istigh sa bhear (nó ‘béar’ mar a chonac uair amháin ar fhalla thigh tábhairne i gceartlár na Gaeltachta) bhí na lipéidí dearthóra le feiscint i ngach áit. B’é an t-ábhar a bhí á plé acu ag an gcúntar ná tithe saoire.

Sea, ambaist, ‘tithe saoire.’ Anois is cuimhin liom go glé nuair a bhíodh sé le maíomh ag daoine go raibh tigín déanta de bhosca Ford thíos i mBun a’ Tabhairne acu. Ansan bhog daoine ar aghaidh go dtí bungalóanna galánta i West Cork. (Ní hionann an ball san agus Iarthar Chorcaí; ainm branda is ea ‘West Cork’ anois cosúil le ‘Kerry Gold’ nó ‘7-up’.) Anois níl tú sa chomhluadar ceart in ao’ chor muna bhfuil tigh saoire agat sa bhFrainnc, nó sa Tuscáin, nó, rogha na coitiantachta is déanaí, cósta Mhuir Dhubh na Bhulgáire. Ní leor ‘árasán’ ar Costa de Sol na Spáinne a thuilleadh mar tá an áit san millte ag an daoscarshlua. Sin é an eochar-fhocal - ‘millte’. Ní phiocann tú áit níos mó mar go bhfuil radharcanna breátha agus fothracha stairiúla le feiscint, nó mar go bhfuil aeráid te tirim bolg le gréine ann. Oh no! ní mór duit áit a aimsiú nach bhfuil loite millte - FÓS.

Sea, tá rás mór domhanda ar siúl, daoine ag sodar chun áiteanna iargúlta a aimsiú sara millfear iad. Bi daoine breá sásta leis na gCanáraigh go dtí gur milleadh na h-oileáin, ansan go dtí Barbados go dtí gur milleadh an pairidís tropaiceach úd. Anois tá triail ar na Seychelles, agus by daid bí cinnte de go gcloisfimid sar i bhfad go bhfuil Ryan-Air chun an ball a oscailt do ghráscar na sráide. Agus n’fheadar cén oileáinín bocht sa Phacific Theas a bheidh ar bharr an liosta le bheith millte ina dhiaidh san.

Tá’s agam, níl ach an t-éad ag dó na geirbe agam, mar níl na h-achmhainní agam chun ‘infheistíocht’ a dhéanamh i dtigh saoire thar lear. Agus canathaobh, mar tá ochtar clainne agam a cheapann nach bhfuil ina n-athair ach cárta plaisteach chun a stíl maireachtála ard-chostasach míchuíosach a íoc.

Táim ar tí pléascadh. Cá bhfuil na diail piollaí? Táim ag dul go dtí an pub chun na néaróga a cheansú.

Focal scoir : Tithe Saoire – nílid saor in ao’ chor. A! Maith dhom.

Uainn go léir anseo in #37 “Chetwynde Downs” - - - Slááán Tamall

FRC