Ballyna - Wha? - - GEEK?

Mar a dúirt an file anallód: "Is cuma sa tsioc cad a thabharfá air, ach sa deireadh thiar thall níl ann ach rós"

Ach ní ghlacann gach éinne leis an nath úd thart timpeall anseo. Nuair a cuireadh tús leis an bhforbairt tithíochta sna dúichí seo thiar sna ochtóidí le "Chetwynde Downs", ní mó ná sásta a bhí roinnt daoine tar éis mórgáistí troma a ghlacadh i gcomhair títhe galánta nuair a fuaireadar amach gur 'Ballynageek' a bhí mar seoladh poist acu. Bí cinnte ná raibh aon tagairt don ainm 'geek' sna fógraí. Cuireadh tús le feachtas láithreach chun leagan nuaghallda 'Ballynakey' a chur ina áit ach níor éirigh leis. Bhí fiú moladh amháin, Dia dár réiteach, chun "Keystown" a úsáid mar ainm an bhaile fearainn. Ach nách ait mar a chasann taoidí an tsaoil seo. Anois agus ainm in airde ar an gcomharsanacht seo mar sheoladh inmhianaithe (desirable) tá daoine bródúil as an ainm Ballynageek. B'fhéidir go bhfacaís an fógra lán-leathannaigh sna forlíontaí sealúchais le déanaí i gcomhair "THE Paddocks" - "A rare opportunity to acquire a substantial property in this most sought after of areas". Ambaist. Ní gá fiú "Chetwynde" a chur isteach a thuilleadh, mar atá againn anseo i Chetwynde Downs, Chetwynde Dales agus Chetwynde Meadows. Anois is é an gearán a bhíonn ag na háitritheoirí ná go mbíonn gníomhairí eastáit ag déanamh fógraíochta ar tithe fén seoladh "Ballynageek" nuair ná fuilid lonnaithe sa bhaile fearainn s'againne in ao'chor.

Ní amháin nach raibh daoine sásta leis an leagan Béarla den ainm tráth, ach tá easaontas ann go dtí an lá atá inniu ann fén ainm cheart i nGhaeilge. Aontaíonn na scoláirí go léir gur "Baile na gCíoch" an leagan ceart. Tá dhá chnoc cruinn anseo. Is iadsan na cíocha. Ceaptar gur lárionad torthúlachta a bhí anseo aimsir na págántachta. Bhí gallán ard ar cheann amháin (féach "Doing the Banown" 23 Bealtaine 2006) ach tá malairt tuairime ann nach siombail fhallach a bhí ann ach sine na cíche agus go raibh gallán leis ar an gcnoc eile cé ná fuil aon chúntas fágtha againn sna hánalla. Le teacht na hathbheochana tosnaiodh ar ainmneacha a ghaeliú, a athghaeliú agus a díghalldú. Ach faraoir chuir an focal 'cíoch' olc ar phiúratánaigh victeoiriacha na gluaiseachta agus chum saoi éigin an baoth-leagan 'Baile na gCaoch'. Dar ndóigh thaobhaigh an Eaglais go mór leis an úrleagan díghnéasaithe seo. Ach cé go bhfuil teist an óil ar an gceantar le fada ní rabhamar chomh caochta san gur ghlacamar le bréag-fhocleolaíocht den tsórt san agus tá "Baile na gCíoch" thar n-ais againn arís cé nach nglacann an tAthair Flannigan ach le 'Baile na gCaoch" ar na billeoga Aifrinn fós.

Anois agus tú ag taisteal timpeall an dúichí seo chíonn tú comharthaí éagsúla le Ballynakey / Ballynageek / Baile na gCaoch / Baile na gCíoch. Agus chun cur leis an mearbhall, cuid acu le mílte agus cuid acu le ciliméadair. Níl aon teora leis an éagsúlacht.

Tógadh an teampall Protastúnach san áit ina mbíodh an sine cloiche pagánach. Tá an foirgneamh úd in úsáid anois mar chlub oíche- 'Cloisterphobia' agus an pagánachas in ard-réim arís laistigh gach oíche. Agus dar ndóigh bíonn go leor cíocha córa fuinte de gach tomhas le feiscint ann ag preabadh suas síos ar chlár an rínce. Ó! go rabhas im' stócach óg aris i lár an aonaigh is mé caochta leis an radharc iontach taibhsiúil sin.

Uainn go léir anseo in #37 "Chetwynde Downs - - - Slááán Tamall.

FRC